De noodzaak voor de overval op het distributiekantoor van Amersfoort op 11 februari 1944 lijkt vanaf het begin discussiepunt tussen verzetsmensen van de Landelijke Knokploegen (LKP) en de Raad van Verzet (RvV). Bij elke lezing wekt het bevreemding.
Jan Kanis neemt in de herfst 1943 het initiatief. De heren W. Lengton en L. Scheepstra van de LKP wijzen het plan af omdat er geen tekort aan bonnen zou zijn. Ze bieden 5.000 bonnen aan. Waarom zet men de overval toch door ? Is er een andere reden voor de bonnen dan hulp aan onderduikers ? Trouwens de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) en onafhankelijke verzetsmensen wijzen de overval niet af en werken mee (Brester, Furgler, Hofland, Kanis, Overeem).
Deze winter herlees ik het boek ‘Kamp Amersfoort’ van Geraldien von Frijtag Drabbe Künzel. Al lezende is er opeens een andere aanleiding voor de overval. De bonkaarten zijn mogelijk bedoeld voor het Rode Kruis om eten aan te schaffen voor gevangen in Kamp Amersfoort.
Loes Overeem van het Rode Kruis heeft een stevige voet aan de grond in Kamp Amersfoort. Van de kampleiding heeft ze toestemming om de gevangenen voedsel te verstrekken als aanvulling op het magere kamprantsoen. Ze vormt daartoe in de herfst 1943 een klein comité, samengesteld uit mensen die al bij de hulp aan de gevangenen betrokken zijn, o.a. de Amersfoortse afdeling van het Rode Kruis. Een manier om aan eten te komen is, zo staat er op blz. 147 in ‘Kamp Amersfoort’; … “door ‘legale’ aankoop: tegen inlevering van ’ illegaal’ verkregen bonkaarten. Niet dat het comité zich schuldig maakte aan diefstal van bonnen: dat deden de verschillende verzetsorganisaties waarmee contact werd onderhouden”. Is er een contactlijntje tussen het comité, de Amersfoortse afgevaardigde, en het verzet ter plaatse ?
In diezelfde herfst van ’43 neemt Jan Kanis, onafhankelijk verzetsman, het initiatief voor de ‘kraak’ van het Distributiekantoor Amersfoort. Toeval ? Heeft hij contact met het Rode Kruis, weet hij van hun wensen. Het kan verklaren waarom de LKP niet mee wil werken. Mogelijk is de LKP niet op de hoogte en denkt men alleen aan onderduikers ter plaatse. In het verzet is zwijgen een eerste veiligheidsregel. Wat je niet vertelt, kan een ander niet doorvertellen of verraden. Verzetsnamen en codenamen dienen hetzelfde doel veiligheid. Als niet ieder op de hoogte is van het achterliggende doel kan dat de tweespalt verklaren. Ook het afwijzen van de 5000 bonnen ligt dan anders. Er zijn immers duizenden gevangenen in Kamp Amersfoort en dit aantal bonnen is als een druppel op een gloeiende plaat. En dan doemen er vragen op: Wie weet wat ? Als ieder er van weet, waarom doet de LKP niet mee ? Zijn de 5.000 bonnen daadwerkelijk aangeboden of is dat na de oorlog aan het verhaal toegevoegd ? Vragen genoeg en daarmee de opdracht verder te zoeken. Wordt vervolgd !
© 2022 Wulfred Hofland
Voor het hele verhaal van de overval lees “Affaire Amersfoort ’44 – Furgler: Vergismoord ?” en andere opstellen op deze site.
Uw reactie, vragen, op- en aanmerkingen kunt u kwijt op: contact@amersfoorteneem.nl